Çocukluk Çağı Korkuları
Korku kavramı görünür ya da görünür olmayan tehlike ve tehdit edici olarak algıladığımız durumlar karşısında verilen duygusal bir reaksiyon olarak tanımlanabilir. Korku duygusu da mutluluk, üzüntü, kızgınlık, şaşkınlık vb. duygular gibi gelişimimizin bir parçası olan temel duygularımızdandır ve toplum görüşünün aksine mutluluk, şaşkınlık gibi sağlıklı bir duygudur. Çocukluk çağında çok fazla görüldüğü ve yaşlara göre değişkenlik gösterdiği söylenebilir.
0-1 yaş döneminde yüksek sesler, yabancı insanlar, ani hareketler,
1-3 yaş döneminde büyük nesneler, ebeveynden ayrılmak, yalnız kalmak,
3-6 yaş döneminde gece duyulan ses, canavarlar, gök gürültüsü vb. korkuların sıkça rastlandığı görülmektedir.
Gelişim evrelerinde temel duyguların oluşması son derece doğaldır. Fakat bazı durumlarda korku duygusu çocuğun hayat akışını ve işlevselliğini olumsuz etkilemeye başlar. Bu durumda kapsayıcı bir ebeveyn tutumu içinde olmak ve uzman desteği almak oldukça önemlidir.
Çocukların korkularının birçok sebebi vardır. Olumsuz deneyimler yani daha önce düşme veya yaralanma tecrübeleri, eksik bilgi sahibi olmaları, hayal güçlerinin çok geniş olması ve ebeveynlerinin korkularını içselleştirmeleri bir başka deyişle, daha önce hiç deneyimlememesine rağmen, ebeveyninden gözlemiş olduğu tepkiyi modellemesi korku sebeplerine örnek olarak gösterilebilir.
Çocuklarınızın korktuğunu gözlediğinizde verdiğiniz tepkiler, çocuk için ve korkunun gelişim seyri için oldukça önem taşımaktadır. Ebeveyn olarak verdiğiniz tepkiler korkuyu tetikleyebileceği gibi, korkuyla birlikte mücadele edilmesine ve birlikte çözüm üretebilmenize de imkan sağlayabilir.
Peki ebeveyn olarak çocukluk çağı korkularında nasıl davranmalısınız?
Öncelikle ebeveynleri olarak, çocuklarınızı dinlemelisiniz. Korkularını anladığınızı ve onu ciddiye aldığınızı hissettirerek duygularını ifade edebilmesine izin vermelisiniz. Çocuğunuzun ifade ettiklerinden ya da gözlemlerinizden yola çıkarak korkunun sebebini araştırmalısınız.
Çocukların korkusu ne olursa olsun kendilerini güvende hissetmeye ihtiyaçları vardır. Bu nedenle çocuklara güvende olduğunu hem sözel hem de davranış olarak hissettirmek önemlidir.
Çocuklar kendisini ifade etmekte zaman zaman zorlanabilir. Böyle bir durumda çocuğunuzun korkularını çizmesini sağlayabilirsiniz. Çizdiği resimde ne anlatmak istediğini, resmine nasıl bir isim vermek istediğini sorarak, resmini daha komik hale getirmek için neler yapabileceğini konuşabilirsiniz.
‘Korkacak ne var!’ ya da ‘Kocaman oldun hala korkuyorsun!’ gibi tepkiler, sorunu çözmek yerine, çocuğa kendisini yalnız ve çaresiz hissettirebilir. Ebeveynleri tarafından anlaşılmadığını hisseden çocuk bu tepkiler karşısında kendisi hakkında ‘güçsüzüm, yetersizim’ gibi olumsuz inançlar geliştirebilir. ‘Korku çok doğal bir duygudur ve tüm insanlar bazen bu duyguyu hisseder.’ ya da ‘Senin daha az korkmana nasıl yardımcı olabilirim?’, gibi ifadeler daha olumlu iletişim kurabilmemize yardımcı olacaktır.
Konuyla ilgili çocuğun yaşına uygun hikaye kitapları okuyabilirsiniz ve kitap hakkında konuşabilirsiniz. (Peki sence ….’dan korktuğunda başka neler yapabilirdi? gibi.)
Ve son olarak da birlikte oynadığınız oyunlar destekleyici olabilir.
Özetle; duyguların hepsi bizim içindir. Önemli olan ise korkunun varlığı değil, korku duygusu ile nasıl baş edilebileceğini önce yetişkin olarak bizlerin öğrenmesi, sonra da çocuklara ebeveynleri tarafından öğretilmesidir. Korku ile ilgili çocuklarınıza okuyabileceğiniz ve içlerinde keyifli aktivitelerin olduğu kitap isim ve görsellerini aşağıda sizlerle paylaşmak isteriz.
Sevgilerimizle
Rehberlik Birimi
Klinik Psikolog Mehmet Teber - Bazen Olur Böyle/Biraz Korktum Sanki
Uzman Psikolog İrem Polat – Korkuyu Keşfediyorum