Çocuklarda Doğru Yeme Alışkanlığı

Çocukların yeme alışkanlığı bebeklikte oluşmaya< başlamaktadır. 0-1 yaş döneminde çocukların haz duyumları ağızlarıdır ve çocuklarda çiğneme hareketi bu yaş itibariyle başlar. Her şeyi ağız yoluyla tanımaya ve besinlerin tatlarını denemeye başlarlar. 2 yaştan itibaren ise yemekte seçme davranışı gösterirler. Bunun nedeni çocukların genetik olarak acı tatlara öteki tatlardan daha duyarlı duyarlı olmasıdır. Bu nedenle çocukların sebzelere alışmaları daha uzun süre alabilmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli şeylerden biri yemek yeme aşamasında ebeveynin çocukla inatlaşma içine girmemesidir.

2-6 yaş arasında çocuklar büyüme ve gelişme dönemindedir. Bu nedenle bir çocuğun gelişimi için beslenmenin yeri oldukça önemlidir. Anne-baba ve bakım veren kişinin çocuklara doğru ve sağlıklı bir beslenme alışkanlığı kazandırabilmesi için ek gıdaya geçiş sürecinden itibaren doğru adımları takip edip bu doğrultuda hareket etmesi gerekmektedir. Zaman zaman zorlanılan durumlar olabili olabilir. Örneğin; iştahsızlık, seçicilik ya da reddetme gibi. Bu gibi durumlarda ne yapılacağını bilememek hatalı davranışlara yol açabilir.

PEKİ DOĞRU YEME ALIŞKANLIĞI İÇİN NELER YAPMALIYIZ VE NELER YAPMAMALIYIZ?

Bir bebeğin tek besin kaynağı ilk 6 ay sadece anne sütüdür. 6 aydan sonra temel besin kaynağı anne sütü olmakla birlikte ek gıdaya geçilmesi beklenir. Ek gıda tüketimi ile birlikte yediği besinlerin tadını alabilmesi ve farklı tatlar ile tanışabilmesi için besinlerin ‘blender’ ile tamamen ezilip püre haline getirilmesi yerine hafif pütürlü olarak kalması önerilir.

15-20 aydan itibaren çocukların tükettiği besin çeşitliliği giderek artmaktadır. Bununla birlikte çocuğa sunulan besinlerin sürekli aynı tatta oluşu ve tek tip beslenme ile besleniyor olması çocuğun ileride de hep aynı tür besinleri seçmesine ve fazlaca yemek ayrımı yapmasına neden olabileceği unutulmamalıdır. Çocukların farklı besinlerin tatlarına bakmaları, dokunmaları bununla birlikte besinleri ayrı ayrı tatmaları, çiğneme alışkanlığı kazanmaları desteklenmelidir. Dolayısıyla farklı tatların çocuğa sevebileceği şekilde sunulması gerekmektedi sevebileceği şekilde sunulması gerekmektedir.

Beslenme alışkanlığı oluştururken bir diğer dikkat edilmesi gereken nokta ise kaşık-çatalı kullanabilecek kazanıma sahip olduktan sonra çocuklara kendi yemeklerini kendileri yiyebilme konusunda fırsat verilmesidir.

Günümüzde en zorlanılan konulardan biri de çocuğun sadece televizyon izleyerek ya da tablet ve akıllı telefonlar eşliğinde yemeğini bitirebilmesi olduğunu söyleyebiliriz. Oysa ki bu durum sadece anlık olarak yemek öğününü daha rahat geçirmeyi sağlayacaktır. Bu durumun çocukların doğru beslenme alışkanlığı kazanmasını olumsuz yönde etkilediği kaçınılmazdır. Yrd.Doç.Dr. Ryan Wise televizyon ya da tablet eşliğinde yemek yedirmenin dünyada ebeveynlerin çoğunun çocukların yemeklerini yemeleri ya da yemeklerini hızlı yemeleri için başvurdukları yanlış bir uygulama olduğunu söyler. Çocukların aslında yemek yerken aç veya tok oldukları konusunda doğru sinyalleri alamadığını ve hangi yemeği ne kadar miktarda yediklerine dikkat etmedikleri için de bilinçli olarak yemek yeme ihtiyacını karşılayamamaktadı ihtiyacını karşılayamamaktadır.

Yemek yeme fizyolojik ve doğal bir ihtiyaçtır. Dolayısıyla yemek konusunda çocuk zorlanmamalıdır. Özellikle ebeveynlerin ‘kilo’ ya da ‘ çocuğun yeterli beslenemediği’ düşüncesi yemek yeme sırasındaki ilişkileri olumsuz olarak etkilemektedir. Zorla ağzını açtırmak, kandırarak ağzına yemek koymak ya da yemeğini yemesi konusunda sürekli sözel uyarılarda bulunmak çocuğun yemek yemeye karşı direncini arttıracaktır. Bununla birlikte yemek düşüncesi hem ‘kontrol ve inat’ gibi olumsuz kavramların bir arada hatırlanmasına hem de çocuk ve aile arasındaki iletişimin bozulmasına sebep olacaktır. Zorlamak yerine çocuğunuzun market alışverişinde size eşlik etmesini sağlayabilirsiniz. sağlayabilirsiniz. Sonrasında ise çocuğunuz yemeğin hazırlanma aşamasında size yardımcı olabilir. Masayı beraber kurmanız ve akabinde yemeğini hangi miktarda istiyorsa kendisinin koyması yönünde desteklemeniz yemek sürecindeki zorlanmaları azaltabilir.

Aile bireylerinin çocukları ile birlikte masaya oturmaları hem çocuğa sağlıklı bir beslenme alışkanlığı kazandırır hem de aile içi iletişimin sağlıklı olmasını sağlar. Aile bireylerinin çocuklarına rol model olabilmeleri gerekmektedir. Dolayısıyla çocuğun yemeğini yerken çizgi film izlemesi konusunda bir kararınız varsa bu karar masadaki diğer yetişkinler için de geçerli olmalıdır. Unutmayın her konuda olduğu gibi çocuklar öncelikle anne ve babalarını rol model alırlar.

Anne ve babanın ortak karar alabilmesi bununla birlikte alınan ortak kararın tutarlı ve sürekli olmasına özen gösterilmesi önemlidir. Çocuklar sınırları zorlamayı her zaman severler ve bir defa bu konuda tolerans gösterildiğinde bir diğer günde de aynısının yapılmasını isterler.

Son olarak, unutulmaması gereken en önemli konu bu süreçte çocuğunuza karşı sabırlı olmanız ve uyguladığınız yöntemlerde tutarlı olmanızdır. Tüm bunların sonucunda çocuğunuzun doğru yemek yeme alışkanlığını edinmiş olacağını sizlerde büyük bir mutlulukla görmeye başlayacaksınız.

Sevgilerimle
Uzm. Psk. Buse Köksal

KAYNAKÇA

https://dijitalmedyavecocuk.bilgi.edu.tr/2016/05/17/cocuk
https://dijitalmedyavecocuk.bilgi.edu.tr/2016/05/17/cocuklar-yemek-yerken-neden-tablet-ile-oynamamali-2/
https://aynapd.com/cocuklarda-beslenme-aliskanligi/
Yavuzer, Haluk, Çocuk Eğitimi El Kitabı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2017